Buddsoddi mewn arbenigedd a sgiliau modern
Mae gwasanaethau cyhoeddus gwell yn dechrau gyda’r bobl gywir.
Mae gwasanaethau modern, sy’n canolbwyntio ar y defnyddiwr, angen sgiliau nad ydynt yn gyffredin ar draws y sector cyhoeddus yng Nghymru o hyd – yn enwedig ym maes ymchwil defnyddwyr, dylunio gwasanaethau, dylunio cynnwys, rheoli cyflawni a pheirianneg.
Er bod pocedi bach o’r sgiliau hyn, maent yn aml yn rhy fach, wedi’u dosbarthu’n anwastad, ac yn ddi-rym – mewn rolau is, heb y mandad i arwain newid.
Mae rhai sefydliadau a ddylai gael eu gyrru gan y sgiliau hyn – fel Iechyd a Gofal Digidol Cymru – yn brin ohonynt ar raddfa fawr ac ar lefel uwch.
Mae cyflog a datblygiad gyrfa ar gyfer rolau digidol yn anghystadleuol ac yn anghyson rhwng gwahanol lefelau o lywodraeth yng Nghymru. Mae arbenigwyr digidol a data yn cael eu colli’n rheolaidd i rolau â chyflog gwell yn y sector preifat neu adrannau Llywodraeth y Deyrnas Unedig sydd wedi’u lleoli yng Nghymru a thros y ffin.
Mae gan Gymru y dalent. Mae ein sectorau fintech a seiberddiogelwch llwyddiannus sy’n tyfu o hyd yn dangos hynny. Ond mae angen i ni wneud i waith y llywodraeth deimlo fel llwybr gyrfa cyffrous, ystyrlon a chredadwy i’r rhai sydd eisoes yma, a’r rhai yn y diaspora Cymreig a allai fod eisiau dychwelyd.
Ni all newid ddigwydd heb y bobl gywir gyda’r sgiliau a’r gallu cywir, y pwerau i wneud newid, yn gweithio mewn timau amlddisgyblaethol.
Dylai llywodraeth nesaf Cymru:
A. Dod â sgiliau modern i’r sector cyhoeddus
Mae trawsnewid gwasanaethau yn golygu trawsnewid sut mae cyflenwi’n gweithio.
Dylai Llywodraeth Cymru:
- lansio ymgyrchoedd recriwtio proffil uchel i ddenu arbenigedd dylunio, peirianneg a rheoli cyflenwyr sy’n canolbwyntio ar y defnyddiwr
- troi’r ymarferwyr hyn yn dimau amlddisgyblaethol, grymus sy’n gweithio ochr yn ochr ag arbenigwyr polisi a gweithrediadau i ailgynllunio gwasanaethau
- ehangu a uwchraddio’r hyfforddiant a gynigir ar hyn o bryd drwy CDPS, gan alluogi gweision sifil i gael profiad ymarferol gyda dulliau sy’n canolbwyntio ar y defnyddiwr
Dylai pob gwas sifil ddeall sut mae gwasanaethau modern yn cael eu cynllunio. A dylai pob tîm cyflawni mawr gael pobl sydd â’r sgiliau i’w galluogi i gyflawni.
B. Buddsoddi mewn llwybrau gyrfa a strwythurau cyflog
Dylai gweithio yn y llywodraeth fod yn ddewis deniadol i weithwyr proffesiynol digidol. I sicrhau hyn, mae angen llwybrau gyrfa clir a chyflog teg arnyn nhw. Dylai’r llywodraeth:
- greu llwybrau dilyniant gyrfa gweladwy ar gyfer rolau digidol a dylunio, o gynlluniau graddedig i uwch arweinyddiaeth
- ehangu a chefnogi cymunedau ymarfer ar draws pob proffesiwn digidol
- adolygu strwythurau cyflog y sector cyhoeddus i gystadlu â’r farchnad ehangach, gan gynnwys Llywodraeth y Deyrnas Unedig
Nid oes rhaid i’r gwelliannau hyn olygu dim ond gwario mwy. Mae ein hargymhellion yn y bennod hon yn cynnig ffyrdd newydd o ariannu darpariaeth ddigidol – drwy leihau dyblygu, cronni buddsoddiad, a symud o gaffael tymor byr i allu tymor hir.
Lle mae cyrff cyhoeddus yn ei chael hi’n anodd recriwtio neu gadw talent, dylai Llywodraeth Cymru gamu i mewn – gan ddefnyddio ei rôl ganolog i gynnal timau digidol a rennir a all gefnogi sawl gwasanaeth ledled Cymru.
C. Cyflymu creu talent digidol a gwreiddio arweinyddiaeth fodern
Ni all trawsnewid lwyddo heb arweinwyr sy’n ei ddeall. I redeg sefydliadau modern, mae angen arweinyddiaeth fodern arnom – wedi’i seilio ar y sgiliau a’r meddylfryd sy’n gwneud newid digidol yn bosibl. Nid yw bellach yn dderbyniol i uwch arweinwyr fod yn anghyfarwydd â thechnoleg ddigidol.
Dylid ystyried sgiliau arweinyddiaeth ddigidol yn greiddiol i reolaeth y sector cyhoeddus. Mae hynny’n golygu:
- cyflymu talent ddigidol brofiadol i rolau arweinyddiaeth ar draws y llywodraeth
- ei gwneud yn ofynnol i bob sefydliad yn y sector cyhoeddus gael arweinydd digidol ar ei dîm gweithredol ac aelod digidol anweithredol ar ei fwrdd erbyn 2027
- gwneud hyfforddiant dylunio sy’n canolbwyntio ar y defnyddiwr meddalwedd fodern yn orfodol i bob aelod o’r bwrdd, swyddogion gweithredol, a’r haenau uchaf o reolaeth sefydliadol
Dylai Prif Swyddog Digidol Cymru fod yn Bennaeth y Proffesiwn ar gyfer digidol a thechnoleg ar draws y sector cyhoeddus cyfan. Dylent gael mandad i ddod ag arweinyddiaeth ar draws sefydliadau ynghyd i ailgynllunio gwasanaethau trawsbynciol a chyflawni gwelliannau.